Open brief aan WHO

Beste Wereldgezondheidsorganisatie,

Met deze brief willen we u uitleggen waarom uw focus op gewicht en de ‘obesitasepidemie’ in uw WHO European Regional Obesity Report 2022 bijdraagt aan meer stigma en daarmee aan een minder goede algemene gezondheid van (dikke) mensen. 

Om te beginnen hebben we het graag even over de stellige bewering in uw persbericht dat ‘overgewicht’ en ‘obesitas’ een van de belangrijkste doodsoorzaken zijn. Volgens uw eigen gegevens zijn nochtans o.a. hartziekte, beroerte en kanker de belangrijkste doodsoorzaken en worden ‘overgewicht’ en ‘obesitas’ nergens vermeld. We snappen dan ook niet hoe u zo overtuigend kunt schrijven dat dik zijn de oorzaak is van 1,2 miljoen overlijdens wanneer er geen enkele bron is die dergelijk oorzakelijk verband aantoont.

Verder in het persbericht legt u wat genuanceerder uit dat ‘obesitas’ het risico verhoogt op bepaalde aandoeningen zoals hartziekte en diabetes type 2. Wat u daarbij niet vermeldt, is dat diëten op lange termijn niet werkt om af te vallen en in de meeste gevallen leidt tot jojoën, wat op zich ook geassocieerd wordt met een verhoogd risico op deze aandoeningen.

Weet u wat verder nog gelinkt is aan de aandoeningen die geassocieerd worden met ‘obesitas’? Ja, natuurlijk weet u dat, want u heeft er een hele brochure over geschreven: stigma. Stigma en gewichtsdiscriminatie zorgen voor heel wat negatieve effecten op de gezondheid en het welzijn van dikke mensen, zoals depressie en verstoord eetgedrag. U erkent zelf in uw nieuwe rapport dat stigma een probleem is, zelfs in de gezondheidszorg. Stigma leidt er onder andere toe dat dikke mensen later dan anderen een juiste behandeling ontvangen. Als dikke mensen wél op tijd behandeld worden, is er vaak geen verschil meer tussen dik en niet dik in complicaties of overlijden. Jammer genoeg was dat blijkbaar niet sensationeel genoeg om in het persbericht te zetten.

De COVID-19-pandemie daarentegen is wel een onderwerp waarmee nog maar eens paniek gezaaid kan worden over dikke mensen, want zij waren volgens u het zwaarst getroffen door COVID-19. Toch lijkt de proportie van mensen met ‘obesitas’ die op de ICU terecht kwamen niet buitenproportioneel te zijn met het aantal dikke mensen in de algemene bevolking. Bovendien zouden dikke mensen met COVID-19 geen slechter ziekteverloop hebben en ook niet sneller overlijden.

U somt op het einde van het persbericht een aantal maatregelen op die landen kunnen implementeren om de ‘obesitasepidemie’ tegen te gaan. Wij zijn er uiteraard op geen enkele manier tegen dat mensen meer toegang moeten hebben tot gezonde voeding en meer bewegingsmogelijkheden, maar dat zijn maatregelen die goed zijn voor iederéén, niet alleen voor dikke mensen. Ook als mensen niet zouden afvallen, zijn deze maatregelen nog altijd bevorderlijk voor de algemene gezondheid van de algemene bevolking.

Door te blijven focussen op gewicht geeft u impliciet aan dat dik zijn inherent ongezond is (hoewel onderzoek aantoont dat dik zijn ook een beschermende factor kan zijn bij bepaalde aandoeningen zoals hartziekte, nierziekte en beroerte). Ook de structurele oplossingen die u voorstelt zoals supermarkten anders inrichten, slaan de plank mis. Hiermee reduceert u dit complexe onderwerp tot een individueel probleem waarvan de oplossing ligt bij dikke mensen helpen ‘betere’ keuzes te maken omdat ze dat zelf niet kunnen. Zo draagt u wederom bij aan stigma.

In het rapport geeft u toe dat de aanpak van de voorbije jaren om ‘obesitas’ te voorkomen en aan te pakken niet het beoogde resultaat had. Wij vragen ons dan ook af waarom u dezelfde strategieën blijft aanbevelen. U erkent daarnaast ook dat ‘obesitas’ meer is dan een combinatie van eten en bewegen, maar tegelijkertijd beweert u in uw persbericht dat mensen tijdens de pandemie op een andere manier omgegaan zijn met eten en bewegen, wat volgens u nog lange tijd een negatief effect zal hebben op de volksgezondheid.

Als er één factor is die een grote negatieve invloed heeft en zal blijven hebben op de algemene gezondheid van de bevolking, dan is het wel uw stigmatiserende standpunt dat ‘obesitas’ een ‘epidemie’ is. We vragen u dan ook in de toekomst aandacht te besteden aan het aanpakken van de sociale determinanten van gezondheid in plaats van de zogenaamde ‘obesitasepidemie’. Want dikke mensen zijn geen probleem dat opgelost moet worden.

Met vriendelijke groeten,

Dik Voor Mekaar

Dikke Vinger